Pękanie i otarcia skóry w miejscach intymnych

Definicja

Pęknięcie to linijny ubytek w naskórku i skórze właściwej, nierzadko dochodzący do głębszych warstw skóry, który może goić się z pozostawieniem blizny. Z kolei otarcie to rana, która powstaje na skutek kontaktu skóry z szorstką powierzchnią taką jak ściana, asfalt, chodnik lub w wyniku kontaktu z przedmiotem, który ociera skórę z warstwy rogowej naskórka w następstwie czego dochodzi do obnażenia górnych warstw skóry właściwej i zwykle niewielkiego krwawienia miąższowego lub wycieku płynu międzytkankowego. Taka rana może ulec zakażeniu i zropieniu, szczególnie w sytuacjach gdy w ranie zostaną ciała obce [1].

Przyczyny

Przyczyn otarć i pęknięć w okolicach intymnych może być wiele, m.in. mogą prowadzić do nich niektóre formy aktywności fizycznej, niewłaściwa higiena intymna oraz noszenie źle dobranej bielizny. Do powstawania mikrourazów, ranek i piekących zmian w okolicach intymnych predysponuje także suchość pochwy, wynikająca m.in. z niedoboru estrogenu, czyli hormonów żeńskich [1-3].

Najbardziej pospolitą przyczyną powstawania otarć i pęknięć w okolicach intymnych jest noszenie obcisłej i nieprzewiewnej bielizny. Najczęściej jest to bielizna wykonana ze sztucznych włókien i wykończona np. koronką a otarcia i pęknięcia naskórka mogą powstawać zarówno podczas uprawiania sportu ale też podczas chodzenia. Noszenie bielizny typu stringi szczególnie predysponuje do podrażnień okolic intymnych. Częste są także podrażnienia po basenie, które mogą być spowodowane przez chlor. Zdecydowanie częściej podrażnienia, a co za tym idzie otarcia i pęknięcia w obrębie skóry okolic intymnych występują w okresie ciąży. Zdarzają się także po badaniu ginekologicznym, po goleniu czy depilacji woskiem. Zarówno niedostateczna jak i nadmierna higiena może także predysponować to tego typu uszkodzeń [1-3].

Podrażnienia i otarcia w okolicy intymnej mogą być też wywołane suchością pochwy. Brak nawilżenia nabłonka pochwy sprzyja otarciom w trakcie współżycia lub uprawiania sportu. Problem ten dotyczy szczególnie kobiet po menopauzie, a związane jest to ze spadkiem stężenia estrogenów. Większa skłonność po powstawania podrażnień, mikrourazów pochwy występuje także u kobiet z zaburzeniami hormonalnymi oraz przyjmujących doustną antykoncepcję hormonalną [1-3].

Objawy

Podrażnienia okolic intymnych mogą wywołać szereg dolegliwości, do których należą: ból okolic intymnych, krwawienie z okolic uszkodzonych, pieczenie, swędzenie, obrzęk i zaczerwienienie miejsc podrażnionych, nadkażenie i stan zapalny.

Należy pamiętać, że mikrourazy i niewielkie ranki sprzyjają przenikaniu chorobotwórczych mikroorganizmów, predysponując do rozwoju infekcji intymnej w postaci zakażenia bakteryjnego zapalenia grzybiczego [1-2].

Postępowanie lecznicze

W ramach profilaktyki warto stosować do codziennej pielęgnacji specjalistyczne płyny do higieny intymnej. Środki do higieny intymnej powinny mieć odczyn zbliżony do pH pochwy. Najlepiej, aby zawierały też pożyteczne bakterie kwasu mlekowego, które odpowiadają za utrzymywanie odpowiedniego pH pochwy oraz mogą prowadzić do bezpośredniego niszczenia drobnoustrojów. Pałeczki kwasu mlekowego normalnie bytują w mikrośrodowisku pochwy, ale wiele sytuacji powoduje, że ich liczba spada a tym samym zwiększa się ryzyko podrażnień, otarć oraz infekcji. Dzieje się tak na przykład podczas stosowania antybiotykoterapii, w przypadku przyjmowania doustnej antykoncepcji hormonalnej, w okresie menopauzy oraz przy stosowaniu drażniących płynów do higieny intymnej. Ryzyko otarć okolic intymnych można zredukować ćwicząc w bieliźnie sportowej oraz nosząc luźną bieliznę wykonaną z bawełny. Niewskazane jest też noszenie stringów. Tego typu bielizna nie tylko predysponuje do otarć i uszkodzeń skóry i naskórka, ale też może ułatwiać przenoszenie bakterii z okolic odbytu do przedsionka pochwy [1-2]

W przypadku kobiet po menopauzie warto stosować dostępne na rynku produkty nawilżające, żele często wzbogacone o kwas hialuronowy. Można stosować je właściwie u każdej kobiety, gdyż z reguły nie wykazują żadnych objawów ubocznych. Zastosowane zwłaszcza przed współżyciem, skutecznie minimalizują ryzyko nieprzyjemnych otarć i podrażnień [1-2].

Można stosować także długoterminowo globulki zawierające kwas mlekowy i hialuronowy. Działają one nie tylko nawilżająco, ale dodatkowo regenerują uszkodzoną błonę śluzową, zmniejszając uczucie świądu, ściągnięcia i pieczenia. Są dostępne bez recepty [1-2].

Dr n.med. Oliwia Jakubowicz
specjalista dermatologii i wenerologii

Piśmiennictwo:
1. S. Jabłońska, S. Majewski. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Warszawa 2005, PZWL.
2. W.H.C. Burgdorf, G. Plewig, H.H. Wolff, M. Landthaler. Braun-Falco Dermatologia. Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2011.
3. T. Mroczkowski. Choroby przenoszone drogą płciową. Lublin 2006, Czelej.