Urazy – przecięcia i rany szarpane

Przecięcia

Raną, skaleczeniem nazywamy anatomiczne przerwanie ciągłości powłok zewnętrznych (skóry, błony śluzowej) oraz znajdujących się głębiej tkanek pod wpływem działania czynnika uszkadzającego, którym może być uraz mechaniczny, uraz chemiczny (żrące środki chemiczne), uraz termiczny (oparzenie, odmrożenie) lub energia promienista (promieniowanie słoneczne). Nierzadko uszkodzeniom powłok zewnętrznych towarzyszy uszkodzenie głębiej położonych tkanek jak np. mięśni, nerwów, naczyń krwionośnych, ścięgien, kości czy stawów, co ma istotny wpływ na proces gojenia się rany. Drobne rany goją się całkowicie i nie pozostawiają blizn, z kolei rany głębokie goją się z pozostawieniem blizny. Biorąc pod uwagę sposób oraz mechanizm działania siły urazowej należy wyróżnić następujące typy ran: otarcia i zadrapania, rany kłute, cięte, tłuczone, szarpane, kąsane, zatrute, postrzałowe. Najczęściej spotykanym w życiu codziennym typem rany jest rana cięta [1-3].

Rany cięte powstają na skutek przecięcia ostrym przedmiotem np. nożem lub szkłem, tak więc bardzo często powstają podczas wykonywania kuchennych prac domowych lub też podczas spędzania czasu wolnego. Brzegi i ściany tych ran są równe, rozchodzą się mniej lub bardziej szeroko i krwawią na ogół obficie. Świeże rany cięte łatwo i szybko się goją po zbliżeniu ich brzegów. Niebezpieczeństwo zakażenia istnieje ale jest bardzo małe [1-3].

 

Urazy – przecięcia i rany szarpane

Rany szarpane

Rana szarpana to natomiast rana powstająca w wyniku gwałtownego działania zakrzywionego narzędzia o tępej lub kanciastej krawędzi, np. haka lub bosaka, który działa skośnie lub stycznie do powierzchni ciała. Ma miejsce wówczas nadmierne rozciągnięcie a następnie rozerwanie tkanek ciała. Kształt tak powstałej rany jest nieregularny a jej brzegi są poszarpane, nierówne, lekko podwinięte i rozciągnięte. Rany te obficie krwawią. Przedmioty, które powodują ich powstanie np. gwoździe lub haki często są zanieczyszczone rdzą, smarem lub błotem, co niewątpliwie sprzyja powstawaniu zakażeń. Sprzyja im także obecność zniszczonych i obumarłych tkanek, które nierzadko obserwuje się w głębi i w dnie rany szarpanej. Rany te goją się zwykle źle gdyż ubytek tkanki utrudnia złączenie się brzegów rany i pozostawiają bliznę [1-3].

Postępowanie z przecięciem

W pierwszej kolejności należy dokładnie obejrzeć miejsce zranienia i ocenić czy będzie konieczna konsultacja z lekarzem. W przypadku gdy rana nie wymaga konsultacji lekarskiej pierwszym działaniem powinno być jej oczyszczenie. W tym celu zaleca się płukanie powierzchni rany wodą lub solą fizjologiczną. Następnie jej powierzchnię należy zdezynfekować za pomocą preparatu bakteriobójczego. Nie wolno oczyszczać ran zbyt intensywnie gdyż może to doprowadzić do większego uszkodzenia tkanek. Preparaty zawierające w swoim składzie jodynę lub alkohol nie mogą być stosowane na powierzchnię rany, gdyż mają one działanie drażniące oraz wysuszające. Po odkażeniu rany należy założyć opatrunek. Najczęściej mamy do czynienia z niewielkimi skaleczeniami i wówczas wystarczający jest plaster z opatrunkiem, natomiast w przypadku większych skaleczeń – jałowy gazik przyklejony plastrem. Ponadto doskonale sprawdzają się na tym etapie opatrunki żelowe. W przypadku ran rozległych podstawową kwestią jest zahamowanie krwawienia oraz szybkie wezwanie pomocy. Jeżeli uszkodzona skóra miała kontakt ze żwirem lub piaskiem należy sprawdzić kiedy chory był szczepiony na tężec i w razie potrzeby szczepienie należy powtórzyć lub podać anatoksynę przeciwtężcową [1-3].

Postępowanie z raną szarpaną

Rany te powinny być w sposób szczególny chronione przed zakażeniem, dlatego nie należy dotykać ich powierzchni bez rękawiczek ochronnych. Ranę szarpaną powinno się pozostawić w takim stanie w jakim została przez nas zastana. Można nałożyć na nią jedynie jałowy opatrunek. W żadnym razie nie wolno usuwać widocznych ciał obcych z rany, ponieważ często pełnią one rolę tamponu i zapobiegają krwotokowi. Podczas zakładania opatrunku osoba poszkodowana powinna siedzieć lub leżeć, gdyż nierzadko zdarzają się omdlenia lub nudności. Nie wolno przy udzielaniu pierwszej pomocy posiłkować się tzw. domowymi środkami. Na ranę szarpaną szczególnie nie wolno zakładać opatrunków z waty lub ligniny, ponieważ przyklejają się one do poszarpanych brzegów rany i mogą utrudniać oczyszczenie rany i proces jej gojenia. Nie należy zakładać także na okolicę rany szarpanej opasek uciskowych. Takie rany zwykle wymagają założenia szwów. Nierzadko konieczne jest także podanie surowicy przeciw tężcowi. Tak więc w przypadku ran szarpanych wskazana jest konsultacja lekarska [1-3].

 

Dr n.med. Oliwia Jakubowicz
specjalista dermatologii i wenerologii

Piśmiennictwo:

  1. Jan Fibak: Chirurgia. Warszawa: PZWL, 2010.
  2. Wojciech Noszczyk. Chirurgia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007.
  3. W.H.C. Burgdorf, G. Plewig, H.H. Wolff, M. Landthaler. Braun-Falco Dermatologia. Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2011.

HELP/044/12-2018

Data publikacji: 12.03.2019

Rany

Kompendium wiedzy nt. gojenia ran

Oparzenie żelazkiem – co robić? Pierwsza pomoc
Rany
Oparzenie żelazkiem – co robić? Pierwsza pomoc

Oparzenie żelazkiem bywa bardzo bolesne, ponieważ stopa urządzenia rozgrzewa się niekiedy do temperatury ponad 200⁰C. Co robić, by złagodzić ból, przyspieszyć gojenie i zniwelować ryzyko powstania ...

Oktenidyna – czym jest i jak działa na rany?
Rany
Oktenidyna – czym jest i jak działa na rany?

Oktenidyna to substancja znana od końca lat 80-tych, wykazująca działanie antyseptyczne. Na czym dokładnie ono polega? Kiedy warto sięgać po ten środek?

...
Właściwości oleju rycynowego – jakie są? Działanie
Rany
Właściwości oleju rycynowego – jakie są? Działanie

Współcześnie coraz chętniej powraca się do metod medycyny naturalnej i korzysta z jej dobrodziejstw. Różnego rodzaju napary, wyciągi i olejki mogą niekiedy skutecznie wspierać tradycyjną terapię lu...

Karnozyna - co to jest i jak działa na skórę?
Rany
Karnozyna - co to jest i jak działa na skórę?

Karnozyna to substancja, która przyspiesza gojenie ran. Sprawdź, czym dokładnie jest karnozyna, jak działa na skórę oraz gdzie występuje.

...
Postępowanie terapeutyczne w przypadku ran ostrych i przewlekłych (część 1).
Rany
Postępowanie terapeutyczne w przypadku ran ostrych i przewlekłych (część 1).

Skóra jest największym narządem człowieka, pełniącym funkcję barierową i ochronną, biorącą udział w regulacji cieplnej, gospodarce wodnej, odpowiedzi immunologicznej i syntezie witamin. Jako najbar...

Postępowanie terapeutyczne w przypadku ran ostrych i przewlekłych (część 2).
Rany
Postępowanie terapeutyczne w przypadku ran ostrych i przewlekłych (część 2).

Skóra jest największym narządem człowieka, pełniącym funkcję barierową i ochronną, biorącą udział w regulacji cieplnej, gospodarce wodnej, odpowiedzi immunologicznej i syntezie witamin. Jako najbar...

Postępowanie terapeutyczne w przypadku ran ostrych i przewlekłych (część 3).
Rany
Postępowanie terapeutyczne w przypadku ran ostrych i przewlekłych (część 3).

Skóra jest największym narządem człowieka, pełniącym funkcję barierową i ochronną, biorącą udział w regulacji cieplnej, gospodarce wodnej, odpowiedzi immunologicznej i syntezie witamin. Jako najbar...

Postępowanie terapeutyczne w przypadku ran ostrych i przewlekłych (część 4).
Rany
Postępowanie terapeutyczne w przypadku ran ostrych i przewlekłych (część 4).

Skóra jest największym narządem człowieka, pełniącym funkcję barierową i ochronną, biorącą udział w regulacji cieplnej, gospodarce wodnej, odpowiedzi immunologicznej i syntezie witamin. Jako najbar...

Jak wspomóc leczenie odleżyn?
Rany
Jak wspomóc leczenie odleżyn?

Odleżyna to ognisko martwicy skóry, obejmujące często tkankę podskórną a czasami mięśnie i kości, powstające w wyniku długotrwałego ucisku i niedotlenienia tkanek. Odleżyny mogą powstawać także w o...

O gojeniu ran na mokro
Rany
O gojeniu ran na mokro

Przez dziesiątki lat medycyna zalecała dla szybszego leczenia ran zakładanie opatrunków wysuszających, które wchłaniały wydostająca się z ran treść, najpierw krwistą, potem surowiczą. Opatrunki tak...

Plaster w żelu na gojenie ran
Pęknięcia skóry
Plaster w żelu na gojenie ran

Doskonałym i bardzo nowoczesnym rozwiązaniem do zaopatrywania ran są plastry w żelu. Opatrunki te nie tylko chronią ranę przed zabrudzeniem, ale także przyspieszają regenerację skóry.

...
Gojenie ran przewlekłych
Rany
Gojenie ran przewlekłych

W zależności od szybkości gojenia rany dzielimy na ostre i przewlekłe. Rany ostre nie stanowią poważnego problemu medycznego ponieważ goją się szybko, zwykle w ciągu 2-7 dni. Z kolei rany przewlekł...

Opatrunki w warunkach domowych
Pęknięcia skóry
Opatrunki w warunkach domowych

Doskonałe i bardzo nowoczesne rozwiązanie do samodzielnego zaopatrywania ran stanowią plastry w żelu. Opatrunki te nie tylko chronią ranę przed zabrudzeniem, ale także przyspieszają regenerację skó...

Wspomaganie leczenia stopy cukrzycowej
Rany
Wspomaganie leczenia stopy cukrzycowej

Stopa cukrzycowa to jedno z przewlekłych powikłań cukrzycy, mogące występować u chorych na cukrzycę typu 1 i cukrzycę typu 2, które w krótkim czasie może doprowadzić do ciężkiego inwalidztwa. Wedłu...

Jak leczyć otarcia pięt?
Rany
Jak leczyć otarcia pięt?

Najczęstsza przyczyna otarć pięt to nowe, niewygodne obuwie. Podczas noszenia takich butów w pierwszej kolejności pojawiają się otarcia. W miejscu, gdzie but jest zbyt ciasny lub za duży, wyskakuje...

Jak przyspieszyć gojenie ran?
Rany
Jak przyspieszyć gojenie ran?

Gojenie się ran to złożony proces, w który zaangażowane są komórki skóry, krwi, układ odpornościowy oraz szereg krążących w organizmie substancji. Proces gojenia rany rozpoczyna się praktycznie zar...

Fakty i mity w leczeniu ran i oparzeń
Rany
Fakty i mity w leczeniu ran i oparzeń

Z ranami i oparzeniami mamy do czynienia na co dzień. Każdy z nas ma podstawową wiedzę w tym zakresie i potrafi na swój sposób sobie z nimi radzić. Jednak w postępowaniu z ranami i oparzeniami funk...

Metody leczenia ran
Rany
Metody leczenia ran

W pierwszej kolejności należy obejrzeć miejsce zranienia i ocenić czy będzie konieczna konsultacja z lekarzem. Szczególnie należy ocenić ranę pod kątem jej typu, głębokości, nasilenia krwawienia, s...

Oczyszczanie i dezynfekcja ran
Rany
Oczyszczanie i dezynfekcja ran

Opatrunki zakładane na rany cechują się większą skutecznością, gdy przed ich założeniem poddamy ranę właściwym zabiegom oczyszczającym. Regularne powtarzanie tych czynności skraca znacząco okres le...

Jak leczyć zadrapania, skaleczenia i rany u dziecka?
Rany
Jak leczyć zadrapania, skaleczenia i rany u dziecka?

Zadrapania, skaleczenia i rany stanowią dosyć powszechny problem w grupie dzieci. Przyczynia się do tego ich duża ruchliwość oraz ciekawość świata. Do powstania niewielkich urazów najczęściej docho...

Rany jatrogenne – sposoby leczenia
Rany
Rany jatrogenne – sposoby leczenia

Rany jatrogenne to rany powstające w wyniku działania lekarza lub innego pracownika służby zdrowia, który tworzy je w celu diagnostyki lub w związku z prowadzonym leczeniem. Rany jatrogenne z założ...

Fazy gojenia się rany
Rany
Fazy gojenia się rany

Rana to przerwanie anatomicznej ciągłości tkanek lub ich uszkodzenie pod wpływem działania czynnika uszkadzającego. Do klasycznych cech rany zaliczamy: ból, krwawienie i zianie. Zianie, czyli rozwa...

Jak przebiega gojenie się ran i skaleczeń
Rany
Jak przebiega gojenie się ran i skaleczeń

Czas i przebieg procesu gojenia się rany zależą od wielu czynników. Duży wpływ na przebieg procesu gojenia się rany mają cechy rany, tj. jej rozmiar, kształt, rodzaj, ilość uszkodzonych tkanek, cia...

Rodzaje ran i skaleczeń
Rany
Rodzaje ran i skaleczeń

Zgodnie z definicją raną nazywamy anatomiczne przerwanie ciągłości powłok zewnętrznych (skóry, błony śluzowej) oraz znajdujących się głębiej tkanek pod wpływem działania czynnika uszkadzającego. Do...

Rany szarpane - leczenie i gojenie
Rany
Rany szarpane - leczenie i gojenie

Rana szarpana to rana powstająca w wyniku gwałtownego działania zakrzywionego narzędzia o tępej lub kanciastej krawędzi, np. haka lub bosaka, który działa skośnie lub stycznie do powierzchni ciała....

Leczenie ran, skaleczeń
Rany
Leczenie ran, skaleczeń

Rany i skaleczenia stanowią powszechny problem, z którym spotykamy się zarówno życiu codziennym jak i w pracy zawodowej. Wyróżniamy wiele podziałów ran i skaleczeń, które oparte są m.in. na rodzaju...

Sposoby na sączące się rany
Rany
Sposoby na sączące się rany

Ran sączących nie należy dotykać, pod żadnym pozorem nie wolno przebijać powstałych pęcherzy. Wynika to z faktu, że naskórek w nich odbudowuje się bardzo powoli i jest niezwykle wrażliwy a każdy do...

Rany chirurgiczne
Rany
Rany chirurgiczne

Każda rana chirurgiczna wymaga szczególnej pielęgnacji, o czym są informowani pacjenci przez personel medyczny w momencie opuszczenia szpitala. Powierzchnię rany chirurgicznej należy dezynfekować z...

Leczenie pęknięć skóry
Pęknięcia skóry
Leczenie pęknięć skóry

Biorąc pod uwagę fakt, że pęknięcia skóry to właściwie drobne rany to aby przyspieszyć ich gojenie można wykorzystać preparaty stosowane z powodzeniem w leczeniu drobnych ran. W celu zapobiegania w...

Pękanie skóry dłoni i stóp - jak sobie radzić?
Pęknięcia skóry
Pękanie skóry dłoni i stóp - jak sobie radzić?

Pękająca skóra na dłoniach pojawia się najczęściej na opuszkach palców, zgięciach palców, na skórze pomiędzy palcami, wokół paznokci, a także na wybranych fragmentach skóry dłoni lub na całych dłon...

Witamina E na skórę - jak działa?
Skóra
Witamina E na skórę - jak działa?

Witamina E na skórę działa regenerująco. Jako najważniejszy z antyoksydantów, ułatwia i przyspiesza gojenie ran, wspiera leczenie drobnych pęknięć oraz spierzchnięć. Zobacz, dlaczego jest nazywana ...

Pękająca skóra na dłoniach - dlaczego pęka? Sposoby
Pęknięcia skóry
Pękająca skóra na dłoniach - dlaczego pęka? Sposoby

Pękająca skóra na dłoniach to częsta dolegliwość w okresie jesienno-zimowym. Na popękaną skórę dłoni, niezależnie od pory roku, najczęściej narzekają ponadto pracownicy służby zdrowia oraz osoby za...

Apteczka turystyczna - wyposażenie. Co powinna zawierać?
Rany
Apteczka turystyczna - wyposażenie. Co powinna zawierać?

Apteczka turystyczna to zestaw leków oraz środków pomocowo-medycznych, które mogą okazać się niezbędne podczas podróży, weekendowych wycieczek oraz wakacji. Co powinna zawierać dobrze skompletowana...

Pękająca skóra na stopach - dlaczego pęka i jak się pozbyć?
Pęknięcia skóry
Pękająca skóra na stopach - dlaczego pęka i jak się pozbyć?

Pękającą skóra na stopach to częsta dolegliwość w codziennej praktyce dermatologów, podologów oraz kosmetyczek. Sprawdź, dlaczego pęka skóra na stopach oraz jak można sobie radzić z tym problemem s...

Ziarninowanie - co to jest i jak przyspieszyć gojenie rany?
Rany
Ziarninowanie - co to jest i jak przyspieszyć gojenie rany?

Ziarninowanie jest jednym z dwóch podstawowych sposobów gojenia się ran - tym trudniejszym, dłuższym i wymagającym bardziej starannej pielęgnacji. Zobacz, na czym polega mechanizm proces zasklepian...

Wysięk z rany - czym jest i jaki opatrunek stosować?
Rany
Wysięk z rany - czym jest i jaki opatrunek stosować?

Wysięk z rany jest skutkiem miejscowej reakcji zapalnej. Jeśli jest niewielki lub umiarkowany, sprzyja procesom gojenia. Jednak gdy staje się zbyt obfity lub przeciwnie – nie ma go w ogóle – uraz l...

 
•