Promieniowanie UV – szkodliwość i wpływ na skórę

Promieniowanie UV dzieli siÄ™ na UVA, UVB oraz promieniowanie UVC, które nie zagraża czÅ‚owiekowi. Dwa pierwsze rodzaje promieni ultrafioletowych mogÄ… natomiast stanowić niebezpieczeÅ„stwo dla ludzkiego zdrowia. Czego dotyczy ta szkodliwość? Obserwuje siÄ™ jednak także dobry wpÅ‚yw tych fal na skórÄ™. Jaki?

Czym jest promieniowanie ultrafioletowe?

Promieniowanie ultrafioletowe okreÅ›lane także jako ultrafiolet, w skrócie „UV”, to promieniowanie elektromagnetyczne, które jest niewidzialne dla czÅ‚owieka. Emituje ono fale od 100 nm do 400 nm. Ultrafiolet zostaÅ‚ wynaleziony w 1801 roku przez dwóch niezależnych naukowców: niemieckiego fizyka Johanna Wilhelma Rittera oraz brytyjskiego chemika Williama Hyde’a Wollastona.

Co to jest promieniowanie UV? Jest to rodzaj emitowania niewidzialnych dla ludzkiego oka fal ultrafioletowych. Wiele osób postrzega promieniowanie ultrafioletowe jako powodujÄ…ce opaleniznÄ™ skóry. Niestety poza wieloma korzyÅ›ciami jakie niesie ze sobÄ… wystawianie ciaÅ‚a na emisjÄ™ promieni sÅ‚onecznych, jest też wiele zagrożeÅ„ dla zdrowia i życia, do których może dojść po zbyt dÅ‚ugim i intensywnym opalaniu.

Rodzaje promieniowania UV

Promieniowanie ultrafioletowe zostało podzielone na trzy rodzaje:

• promieniowanie UVA – 97 proc. ultrafioletu, jaki dociera do Ziemi stanowi wÅ‚aÅ›nie promieniowanie UVA [promieniowanie nadfioletowe, w: Encyklopedia PWN (online);. DÅ‚ugość fali UVA mieÅ›ci siÄ™ w przedziale 315-380 nm. To wyjÄ…tkowo silne promieniowanie, które przenika przez ubranie czy szyby i dociera do gÅ‚Ä™bszych warstw skóry. Odpowiada ono za fotostarzenie siÄ™ ludzkiej skóry, czyli mówiÄ…c bardziej obrazowo - na szybciej pojawiajÄ…ce siÄ™ zmarszczki;
• promieniowanie UVB – sÄ… to fale o dÅ‚ugoÅ›ci 280-315 nm. UVB stanowi zaledwie 1 proc. promieniowania sÅ‚onecznego [źródÅ‚o: jw.]. Pomimo tego, że ogromnÄ… wiÄ™kszość tego typu promieniowania pochÅ‚ania warstwa ozonowa Ziemi, jest ono niebezpieczne dla skóry, np. wywoÅ‚ujÄ…c nowotwory i inne schorzenia tego obszaru. Z drugiej strony jednak pod wpÅ‚ywem dziaÅ‚ania fal UVB ludzki organizm produkuje witaminÄ™ D, niezbÄ™dnÄ… do prawidÅ‚owego wzrostu oraz funkcjonowania.
• promieniowanie UVC – dÅ‚ugość fal w tym przypadku lokuje siÄ™ miÄ™dzy 100 a 280 nm. Ten rodzaj promieniowania jest w caÅ‚oÅ›ci zatrzymywany przez ziemskÄ… ochronÄ™ w postaci ozonu i innych gazów atmosferycznych.

WpÅ‚yw promieniowania UV na skórÄ™

Czy Å›wiatÅ‚o UV jest szkodliwe? DziaÅ‚anie na skórÄ™ promieni UVA i UVB może zaszkodzić zdrowiu, a nawet życiu, w przypadku zachorowania na czerniaka, który jest bardzo poważnym rodzajem nowotworu skóry.

Warto jednak zacząć od tego, że umiarkowana ekspozycja na sÅ‚oÅ„ce ma zdecydowane korzyÅ›ci, jeÅ›li przebiega z odpowiedniÄ… ochronÄ…. Jak twierdzi dr PrzemysÅ‚aw StyczeÅ„ [w "SÅ‚oÅ„ce – wróg czy przyjaciel?” w: Uroda i medycyna] pozytywny wpÅ‚yw promieniowania UV na skórÄ™ przekÅ‚ada siÄ™ zarówno na aspekt fizyczny, jak i psychiczny czÅ‚owieka.

Dobry nastrój, lepsze samopoczucie, wiÄ™cej siÅ‚y, spokojny sen – z jednej strony oraz mniejsza podatność na zachorowanie na osteoporozÄ™, czy depresjÄ™, ograniczenie problemów ze snem, bólami mięśniowymi i stawowymi – z drugiej, stanowiÄ… ewidentne plusy wystawiania ciaÅ‚a na dziaÅ‚anie sÅ‚oÅ„ca. UVB sprzyja także wytwarzaniu przez ustrój witaminy D3.

Skutki promieniowania UV mogÄ… być też negatywne. Należą do nich m.in. poparzenia sÅ‚oneczne, schorzenia skórne (w tym nowotwory skóry), zmiany skórne (np. przebarwienia), infekcje wirusowe (np. wirus opryszczki wargowej), fotostarzenie (czyli zbyt wczesne starzenie siÄ™ skóry) oraz zmniejszenie odpornoÅ›ci.

Co zatrzymuje promieniowanie UV?

Aby ograniczyć niekorzystny wpÅ‚yw UV na skórÄ™ należy siÄ™ odpowiednio zabezpieczać przed sÅ‚oÅ„cem.

Ochrona przed promieniowaniem UV dotyczy przede wszystkim stosowania dobrych preparatów do smarowania ciaÅ‚a, które zawierajÄ… odpowiedni poziom SPF (tzw. Sun Protection Factor).

Wysokość filtra przeciwsÅ‚onecznego powinna być dobrana do tzw. fototypu, czyli mówiÄ…c w skrócie rodzaju karnacji (ustalajÄ…c fototyp skóry bierze siÄ™ pod uwagÄ™ m.in. naturalny kolor wÅ‚osów, oczu i skóry, czy posiadanie piegów). Im niższy fototyp, tym wyższa powinna być osÅ‚ona przeciwko sÅ‚oÅ„cu. JesieniÄ… i zimÄ… wskazane jest stosowanie preparatów o SPF ≥15, wiosnÄ… i latem SPF ≥30.

Aplikacja dobranym do swojego fototypu kosmetyku powinna mieć miejsce okoÅ‚o 20 minut przed wyjÅ›ciem na sÅ‚oÅ„ce. To dziaÅ‚anie należy powtarzać co dwie godziny). Należy pamiÄ™tać o zastosowaniu odpowiedniej iloÅ›ci kremu z filtrem. Uważa siÄ™, że ilość 30 ml powinna być użyta do pokrycia caÅ‚ego ciaÅ‚a. Twarz, gÅ‚owa i szyja powinny być posmarowane iloÅ›ciÄ… 5 ml preparatu. DodatkowÄ… warstwÄ™ należy nakÅ‚adać na skórÄ™ jeÅ›li pogoda jest wietrzna oraz po każdorazowej kÄ…pieli w jeziorze czy morzu, a także po spoceniu siÄ™ czy wytarciu skóry rÄ™cznikiem.

Produkt z ochronÄ… przeciwsÅ‚onecznÄ… należy wsmarowywać w odkryte części ciaÅ‚a nie pomijajÄ…c takich rejonów jak Å‚ysina, Å‚okcie, miejsca pod kolanami, małżowiny uszne, nos oraz stopy. Poza tym powinno siÄ™ nosić nakrycie gÅ‚owy oraz okulary przeciwsÅ‚oneczne z filtrami UVA i UVB.

Warto zdać sobie sprawę, że promienie ultrafioletowe operują cały rok, nie tylko latem, zatem powyższe czynności dobrze jest wprowadzić do codziennego rytuału pielęgnacyjnego.

Promieniowanie UV w kosmetologii

Czy promieniowanie UV używane w kosmetologii jest szkodliwe? Najpopularniejsze źródÅ‚a promieniowania ultrafioletowego stosowanego w gabinetach kosmetologicznych oraz fizjoterapeutycznych to solarium i lampa kwarcowa. To ostatnie urzÄ…dzenie jest wykorzystywane np. do terapii odleżyn, trÄ…dziku, owrzodzeÅ„, a także osteoporozy, niektórych nerwobóli oraz nadciÅ›nienia tÄ™tniczego krwi. Zastosowanie promieniowania ultrafioletowego w solarium gÅ‚ównie polega na szybkim opaleniu skóry, ale także na poprawie nastroju.

Mimo pozytywnego wpÅ‚ywu na skórÄ™ wymienionych źródeÅ‚ UV, źle dobrana terapia, bÄ…dź nieodpowiednio dopasowana dÅ‚ugość fal ultrafioletowych też niesie ze sobÄ… m.in. ryzyko poparzeÅ„, przebarwieÅ„ skórnych, reakcji fototoksycznych i fotoalergicznych, a także zmarszczek.

Powiązane artykuły:

Domowe sposoby na oparzenia - czy stosować? >>
Jak nie zepsuć sobie wakacji przez oparzenie słoneczne >>
Fototyp skóry – co to jest i jak sprawdzić? >>